Düğmeli evlerde yıkım yapılamaz!

 Antalya’da ‘Dünyanın En İyi Turizm Köyü’ seçilen İbradı-Ormana’da aralarında düğmeyi evlerin de bulunduğu tarihi yapılar için AK Partili İbradı Belediyesi’nin yıkım kararı alması tepkilere yol açmıştı. İbradı Belediyesi, tepkiler üzerine yaptığı açıklamada, yıkım kararı alınan yapılar arasında düğmeli evlerin bulunmadığını iddia etmişti. Düğmeli evler için alınan yıkım kararı gündemi oluştururken, Mimarlar Odası Antalya Şubesi’nce yapılan açıklamada, “Ormana (İbradı) Koruma Amaçlı İmar Plan Revizyonu bitirilmeden hiçbir yıkım çalışması yapılmamalıdır, yapılamaz” denildi.

Mimarlar Odası Antalya Şubesi’nin açıklamasında Ormana’da 1996 yılında üniversitelerin mimarlık bölümlerince başta tarihi evler (düğmeli evler) olmak üzere tespiti ve rölöve çalışmalarının yapıldığı, ancak bu varlıkların belgelenmesi tescili ile ilgili hiç bir çalışma yapılmadığı, Mimarlar Odası Antalya Şubesi’nce çalışmaların elde edilebilmesi için üniversitelerle yapılan girişimlerden de bir sonuç alınamadığı vurgulandı.

ÇEKÜL VE MİMARLIK ÖĞRENCİLERİNİN ÇALIŞMALARI

Mimarlar Odası Antalya Şubesi’nin açıklamasında, şubece 1996 yılında görevlendirilen Nuran Esengil öncülüğünde zor koşullara rağmen tespit ve rölöve çalışması yapılmak üzere mimarlık öğrencileri ile yaz okulu gerçekleştirildiği hatırlatıldı. Yaz okulunun 1997 yılına tekrarlandığı, daha sonra ÇEKÜL Vakfı ve Mimarlar Odası’nın çalışmaları ile önemli katkılar yapıldığı belirtilen açıklamada, Akdeniz Üniversitesi’nin de çalışmalara katılarak arkeolojik eserlerin tespiti konusunda önemli destek verdiği belirtildi. Daha sonra dönemin Koruma Bölge Müdürlüğü ve kurul raportörleri e emekçilerinin çalışmalarıyla onlarca evin prosedüre uygun tespitlerinin yapıldığı, Koruma Kurulu’nca kentsel ve arkeolojik sit sınırlarının belirlenerek tescillendiği anlatıldı.

İBRADI BELEDİYESİ KARAR VEREMEZ

Mimarlar Odası Antalya Şubesi’nin açıklamasındaki şu ifadeler dikkat çekiyor: “Bugün düğmeli evlerden söz edilebiliyorsa ve ayakta ise Sarıhacılar ayağa kaldırılmış ise, kentimiz bunları ve o tarihteki çalışmalara borçludur. Daha sonra Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın devreye girmesiyle Akseki havzasında bulunan doğal ve kültürel değerlerin korunarak planlanmasının yanında, geleceğe aktarılması, bölge halkının kültür ve doğal turizminin gelirlerinden faydalanması amacıyla odamızın da paydaşlarından biri olduğu çalışmalar devam etmiştir ve bu balana yönelik koruma amaçlı imar planı 2024 yılında onaylanmıştır.

Ancak gerek kentsel sınırlar içerisinde dokuyu tamamlayan düğmeli evler diye kamuoyunca bilinen kültür varlığı yapıların tespitinde eksiklikler bulunduğu ve sit alanı sınırlarının genişletilmesi planlama çalışmalarına Ormana Üzüm Bağlarının dahil edilerek ekonomik katının artırılması gibi eksikliklerin giderilmesi amacıyla koruma planı revizyon çalışmasının gerekli olduğu odamızca saptanmış, ilgili yerlere iletilmiştir. Bu husus bakanlıkça da benimsenerek, koruma amaçlı imar planı revizyonu çalışmalarına başlandığı, ancak henüz sonuçlandırılmadığı bilinmektedir.

Hal böyleyken dünya turizm köyü de ilan edilen Ormana’da münferit olarak bugüne kadar yapılan faaliyetleri olumsuz etkileyen böylesi önemli bir kültür alanında geri dönülmesi mümkün olmayan yıkımların, bu aşamada yapılmasını doğru bulmadığımızı, diğer yandan hangi evin tarihi ve kültürel değer taşıdığına belediye karar veremez. Akseki havzasında düğmeli olmasa da önemli sayıda tescilli ev bulunduğunu anımsatmak isteriz. İvedilikle revize planın katılımcı bilimsel kriterlerle ele alınarak tamamlanması gerektiğini kamuoyu ile paylaşırız.”